10 powodów przeciwko ostatniej propozycji GDDKiA dotyczącej przebiegu obwodnicy Miasta Olsztyn przez teren Gminy Dywity
Gmina Dywity położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie Olsztyna. Przebiega przez nią droga krajowa Nr 51 łącząca Olsztyn z Obwodem Kaliningradzkim. W okresie minionych 4 lat liczba ludności Gminy znacznie wzrosła. Na koniec 2002 r. stan ilościowy mieszkańców wynosi - 7876 osób. W chwili obecnej jest zamieszkiwana przez 9168 mieszkańców.
Obecnie można powiedzieć, iż Gmina Dywity jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się gmin wiejskich w województwie warmińsko-mazurskim. W rankingu budżetów gmin 2005 roku, opublikowanym 31 maja 2006 r. w Gazecie Samorządowej (dodatku do Gazety Olsztyńskiej i Dziennika Elbląskiego) Gmina zajęła I miejsce w powiecie i II w województwie wśród gmin wiejskich. Kryteriami oceny były wydatki, inwestycje, wydatki na mieszkańca oraz inwestycje na mieszkańca. Natomiast w ogólnokrajowym rankingu oceniającym poziom życia mieszkańców gmin opublikowanym w tygodniku samorządowym „Wspólnota” (nr 18/2006 r. z 3 września 2006 r.) Gmina Dywity w kategorii gmin wiejskich zajęła 23 miejsce w Polsce a w województwie warmińsko-mazurskim zdobyła pozycję lidera.
Jednak to co ostatnimi czasy donoszą media w związku z planowaną Obwodnicą Miasta Olsztyn, może znacznie zmienić obecną sytuację Gminy Dywity, a dotychczasowy trud wspólnoty gminnej włożony w budowanie ładu przestrzennego oraz tworzenie warunków do atrakcyjnego zamieszkania może okazać się jedynie „syzyfową pracą”. W związku z ogłoszeniem przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Olsztynie najnowszej koncepcji przebiegu obwodnicy Olsztyna (opracowanej przez firmę PROFIL), odcinek biegnący przez teren gminy Dywity ocenić należy negatywnie. Zaproponowany przez Inwestora (GDDKiA) wariant obwodnicy całkowicie burzy układ przestrzenny południowej części gminy, gdzie zgodnie z zamierzeniami planistycznymi przewidziano rozwój budownictwa mieszkaniowego. Przyszły Inwestor obwodnicy całkowicie ignoruje zamierzenia gminy w tym zakresie, nie bacząc na już realizowane budownictwo jednorodzinne oraz opracowywane na powierzchni 320 hektarów plany zagospodarowania przestrzennego pod mieszkalnictwo. Dlatego warto przyjrzeć się powodom, dla których Gmina Dywity kwestionuje ostatnio zaproponowaną przez GDDKiA (PROFIL) koncepcję przebiegu obwodnicy:
I. Wariant I (GDDKiA) burzy koncepcją rozwoju Gminy Dywity
Przyjęta Strategia rozwoju Gminy Dywity, określiła, iż bezpośrednie sąsiedztwo miasta Olsztyn, które stanowi administracyjną, gospodarczą oraz oświatowo - kulturową stolicę regionu, determinuje rozwój Gminy Dywity. Przekształca się ona z gminy rolniczej w „sypialnię” Olsztyna. Gospodarstwa rolne funkcjonują i rozwijają się w północnej części gminy. W części południowej dominuje, rozrastająca się a wynikająca głównie z zapotrzebowania terenu dla aglomeracji olsztyńskiej, zabudowa mieszkaniowa.
Koncepcje tą podtrzymuje w swych ustaleniach studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Dywity. Zgodnie z jego zapisami południowa część gminy oznaczona została jako strefa potencjalnego rozwoju. Jest to strefa oddziaływania Olsztyna o najintensywniejszym stopniu zainwestowania z rozwijającym się mieszkalnictwem, usługami przy rozbudowanej infrastrukturze komunalnej. Realizując politykę przestrzenną wyznaczoną przez strategię i studium, Rada Gminy Dywity podjęła szereg uchwał dotyczących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nie umieszczając w najbardziej zainwestowanym terenie obwodnicy Olsztyna, która zgodnie z obowiązującym studium, przebiegać ma na północ od jez. Wadąg, omijając zabudowane tereny w sąsiedztwie Olsztyna.
II. Zalbki
Proponowana przez GDDKiA w Olsztynie koncepcja obwodnicy swój bieg przez teren Gminy Dywity rozpoczyna w Zalbkach. Jest to wieś o zwartej, tradycyjnej zabudowie, położona w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Wadąg, wzdłuż wschodniej strony jej dawnego koryta. W sąsiedztwie wsi w 2002 roku zaplanowane zostało nowoczesne osiedle domów jednorodzinnych. Ledwie przekraczając granicę Gminy, proponowana trasa obwodnicy niszczy zarówno ustalony w ramach historycznego układu wsi ład, jaki i planowany rozwój zabudowy mieszkaniowej.
III. Myki
Myki to malowniczo położona wieś rozciągająca się wzdłuż północnego brzegu rzeki Wadąg. Cechą charakterystyczną tej miejscowości jest zachowany układ przestrzenny i tradycyjna zabudowa siedlisk. Uzupełniając zabudowę wsi oraz widząc potrzebę zagospodarowania terenu w sąsiedztwie Olsztyna, Rada Gminy podjęła uchwały o przystąpieniu do realizacji dwóch planów zagospodarowania przestrzennego. Dnia 29.09.2006r. został uchwalony „Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zabudowy jednorodzinnej w obrębie geodezyjnym Myki, na południe od drogi gminnej do rzeki Wadąg”. W ramach tego planu większość terenu przeznaczono pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Wielkim atutem planu jest również teren przeznaczony pod usługi zdrowia, w konsekwencji czego powstać miała nowoczesna klinika ortopedyczna, obsługująca zarówno mieszkańców Dywit jak i Olsztyna. Drugi plan przewidujący zabudowę mieszkaniową jednorodzinną na 42 ha jest w trakcie opracowania. Oba plany nie mają racji bytu przy drodze krajowej, jaką jest obwodnica.
IV. Kieźliny
Przechodząc dalej przez teren gminy, proponowana przez GDDKiA trasa obwodnicy dociera do obrębu Kieźliny, gdzie również sieje spustoszenie i wprowadza zamęt. Dojeżdżając do Kieźlin trudno nie oprzeć się wrażeniu, że przekształcają się one w nowoczesne osiedle podmiejskie. Nie tylko bezpośrednie sąsiedztwo Olsztyna, ale i niewątpliwy urok terenów wpływają na bardzo intensywny rozwój zabudowy mieszkaniowej w tym obszarze. Jest to wieś usytuowana na terenie wyróżniającym się walorami krajobrazowymi, z tak charakterystycznymi oczkami wodnymi. Tu również realizując konsekwentnie politykę przestrzenną Gminy rozpoczęto prace nad 2 planami zagospodarowania przestrzennego, które łącznie przeznaczają 130 ha pod zabudowę mieszkaniową. Co gorsza, przytaczana koncepcja przebiegu obwodnicy przecina tereny przeznaczone na cele oświatowe (szkoła podstawowa, gimnazjum), usługowe i centrum społecznego, które w przyszłości miały zabezpieczyć potrzeby mieszkańców Kieźlin, Słup, Myk, Zalbek i Wadąga w zakresie szkolnictwa i pozostałych usług.
V. Dągi
Następne na trasie są Dągi. W sąsiedztwie tej niewielkiej wsi znajdują się zarówno ujęcia jak i stacja uzdatniania wody, zaopatrująca w wodę gospodarstwa domowe i zakłady pracy w miejscowościach Wadąg, Kieźliny, Myki i Dywity. Znajdujące się w Dągach ujęcia wody posiadają ustanowione strefy ochronne w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody, która musi być zdatna do spożycia. W związku z tym na ich obszarach obowiązują nakazy, zakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów.
VI. Dywity – Różnowo
Docierając do centrum administracyjnego Gminy, czyli wsi Dywity, proponowana trasa obwodnicy pozornie omija je. Nic bardziej mylnego. Tak zaprojektowana obwodnica blokuje rozwój wsi, odcinając położone na 104 ha, wzdłuż drogi do Różnowa, osiedle mieszkaniowe, w ramach którego powstanie ok. 600 działek pod zabudowę mieszkaniową.
VII. Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny
Dodatkowo należy podkreślić, iż obwodnica w znacznej części jej proponowanego przez GDDKiA przebiegu, przecina Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny ustanowiony Rozporządzeniem Wojewody Warmińsko - Mazurskiego Nr 21 z dnia 14 kwietnia 2003r. w sprawie wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.
VIII. Istnieje alternatywna koncepcja przebiegu obwodnicy za jeziorem Wadąg.
Niezrozumiałym jest stanowisko GDDKiA preferujące wariant przebiegający przez intensywnie zabudowywane tereny mieszkaniowe, tym bardziej, że Gmina przedstawiła odmienną propozycję przebiegu obwodnicy przez tereny najmniej zurbanizowane za jeziorem Wadąg. Lokalizacja ta wynikała wprost z ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dywity zatwierdzonego Uchwałą Nr XXXV/244/06 Rady Gminy Dywity z dnia 11 lipca 2006 r. Słuszność tej propozycji potwierdziła szeroka debata publiczna, w której uczestniczyli mieszkańcy, radni, rady sołeckie i stowarzyszenia.
Przy dużym zaangażowaniu Stowarzyszenia „Zielona Dolina” oraz urbanistów i architektów działających społecznie, współpracujących z organizacjami pozarządowymi i gminą powstała uszczegółowiona koncepcja przebiegu obwodnicy, uznana przez samorządy podolsztyńskie (tzn. wariant za jeziorem Wadąg). Oficjalnie koncepcja ta została przedstawiona w dniu 19 stycznia 2007 r. przez Starostę Olsztyńskiego reprezentującego zaangażowane gminy na spotkaniu w Ratuszu Olsztyna.
IX. Liczne argumenty przemawiające za tym, iż przebieg obwodnicy za jeziorem Wadąg jest lepszy od ostatniej propozycji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Omawiane dwie koncepcje przebiegu obwodnicy Olsztyna przez Gminę Dywity znacząco różnią się pod względem skutków społeczno – gospodarczych, jakie wywołają w przestrzeni otaczającej miasto. Wariant I (GDDKiA) przechodzi przez tereny poddane silnej presji urbanizacyjnej (zabudowane lub w trakcie zabudowy). Wariant II za jeziorem Wadąg oddalony jest od granic miasta średnio o 10 km, przechodząc przez tereny rolne jest rozwiązaniem perspektywicznym na najbliższe 20 lat.
Jednym z głównych argumentów przemawiających za wyborem wariantu I (GDDKiA) miałby być fakt, że obwodnica będzie obsługiwała tereny zabudowy mieszkaniowej zlokalizowane na terenie Gminy Dywity. Niestety argumentu tego nie potwierdzają badania urbanistyczne. Mieszkańcy tej części gminy nie są zainteresowani podróżowaniem w kierunku węzła komunikacyjnego w okolicy wsi Wójtowo. Główny kierunek ich przemieszczania się stanowi centrum Olsztyna (podróż dom-praca-dom). Dlatego też ważniejsze jest usprawnienie ruchu na drogach rozchodzących się promieniście od centrum Olsztyna (w tym przypadku drogi powiatowe i droga nr 51).
Wariant II zaproponowany jako alternatywny z obejęciem po stronie wschodniej jeziora Wadąg jest wariantem perspektywicznym w kontekście rozpoczynającej się dyskusji o utworzeniu Obszaru Metropolitalnego Olsztyn. Był może to wariant na wyrost, ale obwodnicy Olsztyna nie buduje się co 10 lat. Zmieniając tok rozumowania można postrzegać inwestycję w kategoriach nowego przebiegu drogi krajowej nr 51, co należy uznać za w pełni uzasadnione rozwiązanie.
Wariant I (GDDKiA ) budzi protesty społeczne w gminie Dywity. Mieszkańcy, którzy tam zlokalizowali swoje „inwestycje życia” obawiają się znaczącego pogorszenia standardów zamieszkania w zabudowie podmiejskiej. Wariant II alternatywny za jeziorem Wadąg, nie wchodzi na tereny zabudowy mieszkaniowej. Przebiega po terenach rolnych, co może stanowić impuls rozwojowy dla tych obszarów w gminach Dywity i Barczewo. Zostało to potwierdzone w trakcie debaty publicznej z mieszkańcami gmin. Łączną długość każdego z wariantów należy liczyć od węzła w Wójtowie do węzła we wsi Spręcowo. Różnica długości obydwu wariantów jest niewielka. Wariant I (GDDKiA) jest krótszy o ok. 2 km (łączna długość tego wariantu to 21 km). Jest to niewielka różnica w skali kosztów całej inwestycji w stosunku do wariantu II za jeziorem Wadąg.
Przeprowadzone prognozy kosztów realizacji inwestycji, zwłaszcza kosztów wykupu terenów i kosztów odszkodowań zdecydowanie przemawiają na korzyść obwodnicy poprowadzonej za jeziorem Wadag. Wariant ten rozwiązuje również sprawę dużego konfliktu społecznego na terenie gminy Dywity.
Wariant I (GDDKiA) całkowicie dezorganizuje planowanie przestrzenne na terenie gminy przecinając 6 planów miejscowych. Tym samym uniemożliwia realizację jednego z podstawowych zadań gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, jakim jest kształtowanie ładu przestrzennego. Faktyczna szerokość pasa wyłączonego z zabudowy mieszkaniowej będzie wynosiła przy tej klasie drogi ok. 350 m (50 m na pas drogowy plus 150-cio metrowy pas z każdej strony, w którym mogą zostać przekroczone normy drgań i hałasu). W tym pasie konieczna będzie wypłata odszkodowań dotychczasowym właścicielom nieruchomości.
X. Protesty mieszkańców Gminy Dywity.
Najistotniejszym w sprawie wydaje się jednak fakt, iż proponowany przez Inwestora (GDDKiA) przebieg obwodnicy na terenie Gminy Dywity budzi liczne protesty mieszkańców (miejsc. Dywity, Różnowo, Dągi, Kieźliny, Myki, Zalbki i inne). Dlatego też w tym miejscu należałoby podkreślić, iż to właśnie mieszkańcy z mocy prawa tworzą wspólnotę gminną, która realizuje najważniejsze zadania publiczne w tym – jedno z najistotniejszych - kształtowanie ładu przestrzennego na zajmowanym terenie. To gmina poprzez swoje organy ma prowadzić racjonalną politykę przestrzenną i w sposób optymalny przeznaczać tereny pod określone funkcje. Stanowisko mieszkańców i władz gminnych jest spójne i jednolite, ponadto ma zdecydowane wsparcie mieszkańców gmin sąsiednich.
Warto, więc jeszcze o przebiegu obwodnicy rozmawiać i przeprowadzić rzetelną analizę wariantową, bo to najmniej kosztuje...